स्त्रियांना रजोनिवृत्ती(Menopause) का होते, त्याची लक्षणे कोणती, कोणत्या वयात सुरू होतात

रजोनिवृत्तीची(Menopause) सुरुवात साधारणपणे 45 ते 50 या वयात स्त्रियांमध्ये होते, याचा अर्थ प्रत्येक महिन्याला येणारी मासिक पाळी पूर्ण थांबते. जर एखाद्या महिलेला सलग 12 महिने मासिक पाळी येत नसेल, तर ती रजोनिवृत्तीपर्यंत पोहोचली आहे असे म्हणतात. रजोनिवृत्तीपूर्वी(Menopause) महिलांना अनेक प्रकारची लक्षणे जाणवू शकतात.. यासोबतच महिलांमध्ये इस्ट्रोजेन, प्रोजेस्टेरॉन आणि टेस्टोस्टेरॉन हार्मोन्सची पातळीही कमी होते. यामुळे स्त्रीमधील प्रजनन प्रक्रिया थांबते. रजोनिवृत्तीची लक्षणे, आणि ती  कोणत्या वयात सुरू होते ते  जाणून घेऊया.

रजोनिवृत्ती(Menopause) कोणत्या वयात सुरू होते?

रजोनिवृत्तीची(Menopause) सुरुवात सरासरी 45 ते 50 वर्षे वयाच्या आसपास होते, परंतु काहीवेळा ती वयाच्या 40 व्या वर्षीही होऊ शकते, ज्याला अकाली रजोनिवृत्ती म्हणतात. सुमारे 5% स्त्रिया लवकर रजोनिवृत्तीमध्ये जातात, 40 ते 45 वयोगटातील लक्षणे अनुभवतात. एक टक्का स्त्रिया 40 वर्षांच्या आधी अकाली रजोनिवृत्तीमध्ये जातात.स्त्रीला कोणत्या वयात रजोनिवृत्ती येईल हे मुख्यतः तुमच्या जनुकांवर अवलंबून असते. लोक रजोनिवृत्तीचा अनुभव वेगळ्या प्रकारे घेतात. सुरुवातीच्या वयातील काही ट्रेंड आणि लक्षणे तुमचे वय वाढल्यावर काय अपेक्षा करावी याबद्दल काही मार्गदर्शन देऊ शकतात. 

जसजसे तुमचे वय वाढत जाते तसतसे तुमच्या अंडाशयात इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉन हार्मोन्स कमी होतात. या हार्मोन्सशिवाय, मासिक पाळी काही काळासाठी अनियमित होते आणि नंतर थांबते.सहसा रजोनिवृत्ती सुरू होण्यापूर्वी तीन ते पाच वर्षे असते. याला पेरिमेनोपॉज म्हणतात. पेरीमेनोपॉज तुम्ही रजोनिवृत्तीमध्ये प्रवेश करण्यापूर्वी 10 वर्षांपर्यंत सुरू होऊ शकते.रजोनिवृत्तीला कारणीभूत होणारे शारीरिक बदल वयाच्या 40 व्या वर्षी सुरू होऊ शकतात किंवा 50 च्या उत्तरार्धापर्यंत सुरू होऊ शकत नाहीत.

रजोनिवृत्तीची(Menopause) लक्षणे

1. अनियमित मासिक पाळी
2. योनीत  कोरडेपणा
3. वजन वाढणे
4. उष्ण गरम वाफा
5. रात्री घाम येणे
6. निद्रानाश
7. स्वभावात हळवेपणा आणि चीडचीडेपणा 
8. डोकेदुखी
9. भूक कमी होणे ,अपचन 
10. कोरड्या त्वचेची समस्या
11. जास्त केस गळणे
12. वाढलेली हृदय गती

रजोनिवृत्तीची कारणे

इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉनच्या उत्पादनात नैसर्गिक घट होते. यांच्यामुळे  मासिक पाळीचे नियमित होत असते .पूर्ण हिस्टरेक्टॉमी ही एक प्रक्रिया आहे जेव्हा गर्भाशय आणि अंडाशय दोन्ही काढून टाकले जातात आणि त्यामुळे रजोनिवृत्ती होऊ शकते. गर्भाशय किंवा अंडाशयात इतर संबंधित समस्या असल्यास ती येते . कर्करोगाच्या रुग्णांमध्ये केमोथेरपी किंवा रेडिएशन थेरपीमुळे रजोनिवृत्ती होऊ शकते.

रजोनिवृत्ती आजार नाही पण जर तुम्हाला वर नमूद केलेली लक्षणे दिसली तर तुम्ही डॉक्टरांना भेट दिली पाहिजे. रजोनिवृत्ती दरम्यान आणि नंतर डॉक्टरांनी भेटायला सांगितले तर नक्कीच भेटत राहा. रजोनिवृत्तीनंतर योनीतून रक्तस्त्राव होत असेल तर ही गोष्ट सामान्य नाही. काही महिलांना वयाच्या ४० व्या वर्षीही मासिक पाळी येणे अनेक महिने थांबते. या प्रकरणात, विलंब न करता डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. कोलोनोस्कोपी, मॅमोग्राफी आणि ट्रायग्लिसराइड स्क्रीनिंग, थायरॉईड चाचणीचा सल्ला डॉक्टर देऊ शकतात.

Inamdar Multispeciality Hospital

पुण्यातले इनामदार मल्टीस्पेशालिटी हॉस्पिटल (Inamdar Multispecialty Hospital, Pune) हे एक अत्याधुनिक सेवा देणारे व कमी खर्चात सर्वोत्कृष्ट आरोग्यसेवा प्रदान करणारे  हॉस्पिटल आहे. येथे असणारी डॉक्टरांची टीम ही सामाजिक बांधिलकी जपणारी आणि पूर्णपणे समर्पण देऊन काम करणारी म्हणून ओळखली जाते. रुग्णाची काळजी घेणे व त्यांच्या कुटुंबाला आधार देणे यासाठी हॉस्पिटलची सर्व टीम वचनबध्द आहे. वेळेत औषध उपचार करून रुग्णाला लवकरात लवकर आराम पडावा यासाठी रुग्णाची कुटुंबासारखी काळजी घेतली जाते. पुण्याच्या केंद्रस्थानी असलेले आणि अत्याधुनिक पायाभूत सुविधा असलेले  इनामदार मल्टीस्पेशालिटी हॉस्पिटल सर्व आजारांवर उत्कृष्ट आरोग्यसेवा प्रदान करते.